زبان محلی
زبان مازندراني
مازندراني نام يکي از زبانهاي ايراني است و همچنين به فردي که گويشور آن زبان باشد مازندراني ميگويند. زبان مازندراني يکي از زبانهاي شمالغربي ايراني است. البته تا سدهي 5 ه.ق واليان طبرستان به خط پهلوي (پارسي ميانه) مينوشتند و سکه ميزدند. زبان پارسي ميانه از شاخه زبانهاي ايراني جنوب غربي است و با مازندراني تفاوت دارد. دو کتيبه که به خط پهلوي در رسٍکت واقع در دودانگه و گنبد لاجيم سوادکوه بهدست آمده مؤيد اين نظر است که گويش طبري يا مازندراني داراي ادبيات قابل توجهي بوده است. ميدانيم که کتاب "مرزبان نامه" به گويش طبري نوشته شده بود و از آن زبان به پارسي دري برگردان شده است. ابن اسفنديار ديوان شعري را به زبان طبري با نام "نيکي نامه" بازگو ميکند و آن را به اسپهبد مرزبان بن رستم بن شروين نويسنده "مرزبان نامه" نسبت ميدهد. در "قابوس نامه" نيز دو بيت به گويش طبري از نويسنده ثبت است. ابن اسفنديار از برخي شاعران اين سرزمين که به گويش طبري شعر ميگفتهاند ياد کرده و نمونهاي از سرودههاي ايشان را آورده است. در "تاريخ رويان" اولياءالله آملي نيز ابياتي از شاعران مازندراني به گويش طبري ضبط شده است. به تازگي چند نسخه خطي از برگردان ادبيات تازيان به گويش طبري و نسخههايي از برگردان و برداشت تازي نامه به اين گويش يافت شده که از روي آنها ميتوان دريافت که گويش طبري در قرنهاي نخستين پس از اسلام تازيان داراي ادبيات گستردهاي بوده است. مجموعهاي از دو بيتيهاي طبري که به "اميري" سرشناس و به شاعري موسوم به "امير پازواري" منسوب است، در مازندران وجود داشته که "برنهارد درن" شرق شناس روسي نسخه آنها را به دست آورده و زير عنوان "کنزالاسرار" در سن پطرز بورگ با برگردان ترجمه پارسي چاپ کرده است. مقدسي مي نويسد که زبان طبرستان به زبان ولايت قومس و جرجان نزديک است، جز آنکه در آن شتابزدگي هست.
نظرات شما عزیزان: